1821

19ος αιώνας                        Ελληνική επανάσταση

(Σχεδ. 1)

Πολεμικά γεγονότα

1821 á	1822 á	1823	1824 â	1825 â	1826 â	1827 á	1828 á	1829 á
1.   Τα σουλτανικά στρατεύματα απα- σχολημένα με τον Αλή Πασά στα Γιάν- νενα (και ο Χουρσίτ πασάς Πελ/νήσου). 2.   Επιτυχία της επα- νάστασης: ¨  Στερεά Ελλάδα ¨  Πελ/νησο ¨ Νησιά (Σπέτσες, Ψαρά, Ύδρα, Κάσσος) 3.   Μάχες Στερεάς Ελ- λάδας: ¨ Αλαμάνα, Αθ. Διάκος (Απρ.). ¨ Χάνι της Γρα- βιάς, Οδ. Αν- δρούτσος (Μάϊ.). ¨  Βασιλικά (Αυγ.). Þ Οι Τούρκοι δεν μπαίνουν στην Πελ/σο (Ομέρ Βρυ- ώνης, Κιοσέ Μεχ- μέτ). 4.   Νίκες στην Πελ/σο: ¨ Βαλτέτσι (Νικη- ταράς εναντίον Μουσταφά) ¨ Άλωση Τριπολι- τσάς, Θ.Κολοκοτρώνης (23 Σεπτεμβρ.).	1.   Θάνατος του Αλή, Αποδέσμευση σουλ- τανικών στρατευμά- των από τα Γιάννε- να. 2.   Σχέδιο δράσης Τούρκων: α. Ομέρ Βρυώνης Κιουταχής από Δ. Στερεά προς Β.Δ. Πελ/σο. β. Δράμαλης από Α. Στερεά προς Β.Α. Πελ/σο. γ. Τουρκικός στό- λος στο Αιγαίο. 3.   Εναντίον Σουλίου: Κιουταχής, Ομέρ Βρυώνης, Αλ. Μαυ- ροκορδάτος διαιρεί ελληνικό στράτευμα σε τρία τμήματα Þ ήττα στο Πέτα (Ιουν), οι Σουλιώτες σε εξο- ρία. 4.   Α΄ πολιορκία Με- σολογγίου (Κιουτα- χής, Ομέρ Βρυώνης) ¨  παραπλανητικές διαπραγματεύ- σεις Μ. Μπότσα- ρη ¨  έφοδος 25ης Δε- κεμβρίου, νίκη Ελλήνων. 5.   Χίος: καταστροφή (Μαρτ) Αντίποινα: Κ. Κανάρης (Ιουν). 6.   Δερβενάκια: νίκη Κολοκοτρώνη ενα- ντίον Δράμαλη (Νο- ε).	1.   Περιορισμένη επι- χείρηση Ελλήνων λόγω αντίθεσης πολιτικών-στρατιω- τικών και εξάντλη- σης οικονομικών. 2.   Περιορισμένες επι- χειρήσεις Τούρκων λόγω πολέμου της με την Περσία και λόγω οικονομικής κάμψης. 3.   Κεφαλόβρυσο (κο- ντά στο Καρπε- νήσι) = θάνατος Μ.Μπότσαρη.	1.   Εμφύλιος πόλεμος Ελλήνων. 2.   Σύμπραξη Τούρ- κων και Αιγυπτίων: Μωχάμετ Άλυ: α.καταστολή επα- νάστασης Κρή- της, Κάσσου, Ψαρών β.απόβαση αιγυ- πτιακών στρα- τευμάτων στην Πελ/νησο, Στ. Ελλάδα, νησιά (1825). 3.   Έλληνες: ζητούν αγγλικό δάνειο. 4.   Νίκες Ελληνικού στόλου (Αυγ): ¨  ναυμαχία Μυκά- λης (Κανάρης, Βατικιώτης, Μα- τρόζος) ¨  ναυμαχία του Γέροντα (Μιαού- λης). 5.   Ακολουθεί αδρά- νεια ελληνικού στό- λου.	1.   Εμφύλιος πόλεμος Ελλήνων (φυλάκι- ση Θ. Κολοκοτρώ- νη, Φεβρ., και Οδ. Ανδρούτσου). 2.   Ιμπραήμ στην Πελ/σο (νίκες): ¨ Μεθώνη ¨ Σφακτηρία ¨ Μανιάκι (θάνα- τος Παπαφλέσ- σα) Þ 3.   Αποφυλάκιση Κο- λοκοτρώνη (Μαρτ). Συνδράμουν: Πε- τρόμπεης Μαυρο- μιχάλης, Δ.Υψηλάντης, Μα- κρυγιάννης. 4.   «Ψήφισμα Υποτέ- λειας». 5.   Ιμπραήμ: καταλαμ- βάνει Τρίπολη. 6.   Νίκη Ελλήνων στους Μύλους (Δ. Υψηλάντης). 7.   Φαβιέρος: οργά- νωση τακτικού ελ- ληνικού στρατού. 8.   Β. πολιορκία Με- σολογγίου (Απρ. ’25 – Απρ. ’26), Κι- ουταχής.	1.   Β. πολιορκία Μεσο- λογγίου (συνέχεια): Κιουταχής + Ιμπραήμ = Πτώση Μεσολογγί- ου. 2.   Στερεά Ελλάδα στους Τούρκους. 3.   Κιουταχής=πολιορκία ακρόπολης Αθήνας. 4.   Γ.Καραϊσκάκης: σχέδιο αποκοπής ανεφοδιασμού του εχθρού : ¨  μάχη στο Χαϊδάρι ¨  μάχη στην Αράχο- βα.	1.  Γ.Καραϊσκάκης=από Ελευσίνα στο Κερα- τσίνι για αποκλεισμό του εχθρού. ¹ Επι- μένει για επίθε- σηΤσορτς (αρχηγός ελληνικού στρατού ξηράς) και Κόχραν (αρχηγός ελληνικού στόλου) (Γ΄ Εθνοσυ- νέλευση). 2.  Αποφασίζεται επίθε- ση (23 Απρ.) ® Θά- νατος Καραϊσκάκη στο Φάληρο. 3.  24 Απρ.: ήττα Ελλή- νων στο Ανάλατο Þ 4.  Παράδοση ακρόπο- λης Αθηνών στους Τούρκους. 5.  Ιμπραήμ=λεηλασίες στην Πελ/σο. 6.  Ελληνικός στόλος άπρακτος. 7.  Κολοκοτρώνης: αδυ- ναμία συνέχισης του αγώνα. 8.  Ναυμαχία Ναυαρίνου (8 Οκτωβρίου) (Αγ- γλία-Γαλλία-Ρω-σία). Ήττα Ιμπραήμ. 9.  Ρωσοτουρκικός πό- λεμος ® Αναγνώρι- ση αυτόνομου ελλη- νι-κού κράτους από Τούρκους.	1.  Ερχομός Ιωάννη Καποδίστρια: ¨ συγκρότηση τα- κτικού στρατού ¨ αρχηγός Πελ/σου ο Κολοκοτρώνης ¨ αρχηγός Στερεάς Ελλάδας ο Δ. Υψηλάντης. 2.  Προσπάθεια ανα- ζωπύρωσης επα- νάστασης Στερεάς Ελλάδας: Τα επα- ναστατημένα μέρη θα περιλη-φθούν στα όρια του νέου κράτους). 3.  Πελ/σος=γαλλικός στρατός με τον Μαιζόν εκκαθαρίζει την περιοχή από τον εχρθό. .	Η τελευταία μάχη στην Πέτρα Βοιωτίας (Δ. Υψηλάντης)..

(Σχεδ. 2)

Τα πολιτικά γεγονότα

1821	1822	1823		1824	1825	1826	1827
1.    Κοινότητες ® 2.    Τοπικές αρχές: ¨ Πελοποννησιακή Γε- ρουσία (Πρόκριτοι) ¨ Γερουσία Δυτ. Χέρσου Ελλάδας (Φαναριώτης, Αλ. Μαυροκορδάτος) ¨ Άρειος Πάγος (Ανατ. Στερεά Ελλάδα) (Φα- ναριώτης Θ. Νέγρης)	Α΄ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου	Β΄ Εθνοσυνέλευση Άστρ-		Σύναψη Α΄ δανείου από	Σύναψη Β΄ δανείου από Αγγλία ¨  «Ψήφισμα υποτέλειας» = οι Έλληνες ζητούσαν μόνο την αγγλική προ- στασία και οι Αγγλοι μπορούσαν να επέμ- βουν στα πράγματα της Ελλάδας.	Γ΄ Εθνοσυνέλευση Επι-	Γ΄ Εθνοσυνέλευση Τροι-
	(Σχ. 4)	ους Κυνουρίας. (Σχ. 4) :		Αγγλία με υποθήκη τα		δαύ-ρου: συγκλήθηκε κά-	ζή-νας (συνέχεια μετά τη
		Εντονη διαμάχη διοικητικής		¨εθνικά κτήματα¨.		τω από την πίεση των	δια-κοπή του 1826)
		εξουσίας με στρατιωτικούς				στρατιωτικών αποτυχιών	(Σχ. 4)
						και την λαϊκή καταγραυγή
						εναντίον της κυβέρνησης.
						Διακοπή λόγω πτώσης του
						Μεσολογγίου
3. Πρόκριτοι και Φαναριώ- τες               ¹ Δ. Υψηλάντης (φιλικοί) οπλαρχηγοί
λαός

Α΄ Εθνοσυνέλευση - Επίδαυρος (1822)	Β΄ Εθνοσυνέλευση Άστρους Κυνουρίας (Μάρτιος 1823)	Γ΄ Εθνοσυνέλευση - Επίδαυρος (Απρίλιος 1826)	Γ΄ Εθνοσυνέλευση – Τροιζήνας (Μάρτιος 1827)
Αποφάσεις: -      Αβασίλευτο πολίτευμα («προσωρινόν πολίτευμα») -      Το α’ Σύνταγμα (φιλελεύθερο) «Οργανικός Νόμος» ¨  Εκτελεστικό 5μελές, πρόεδρος Αλ.Μαυροκορδάτος Σώμα        ¨ Βουλευτικό, πρόεδρος Δ.Υψηλάντης (κυρίως πρόκριτοι) ¨    Δικαστικό (επικρατούν οι πρόκριτοι)	-     Μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. -     Τουρκικές επιθέσεις. -     Βαριά ατμόσφαιρα: ο τόπος οδηγούνταν σε εμφύλιο. -     Ορίζονται αναλυτικότερα άρθρα του Συντάγ- ματος για ατομικές ελευθερίες. -     Πρόεδρος εκτελεστικού: Πετρόμπεης Μαυρο- μιχάλης και μετά Γ. Κουντουριώτης. -     Ωριμάζει η ιδέα για σύναψη εξωτερικού δανεί- ου.	¨  Είδηση πτώσης Μεσολογγίου. ¨  Αντικατάσταση Κυβέρνησης Κιυντουριώτη από τη ¨Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος¨ με πρόεδρο τον Ανδρ. Ζαΐμη ¨  Απόφαση για μεσολάβηση της Αγγλίας για συμβιβασμό με την Τουρκία. ¨  Αρχιστράτηγος Στερεάς = Γ. Καραϊσκάκης ¨  Αρχιστράτηγος Πελ/σου = Θ. Κολοκοτρώνης	¨  Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Ι. Καποδίστριας για 7 χρόνια. ¨  Αρχηγία στρατού: Ρ. Τσορτς. ¨  Αρχηγία στόλου: Κόχραν. ¨  «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος»: α) Διάκριση τριών εξουσιών β) Καθορισμός αρμοδιοτήτων του κυβερνήτη. γ) Διατυπώνονται με σαφήνεια τα ατομικά δι- καιώματα, η ιδιοκτησία, ελευθερία τύπου, η αναλογική κατανομή φόρων.
-     Κήρυξε ότι ο πόλεμος είναι εθνικός για την ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους κατά το υπόδειγμα του κειμένου των Η.Π.Α., 1776) Όμως: -      Αγνοήθηκαν κορυφαίοι Φιλικοί -      Ο Κολοκοτρώνης: απλώς στρατηγός			¨  Θεωρείται το δημοκρατικότερο Σύνταγμα της εποχής του. ¨  Σύγκριση με το Σύνταγμα του κειμένου της Δι- ακήρυξης της Ανεξαρτησίας και με το γαλλικό του 1795.

Μεγάλες Δυνάμεις

1821 -	1824 +		1827 + ­
-     Λάϊμπαχ – Ιερά Συμμαχία. Θέμα: α) εξεγέρσεις στην Ιταλία, β) Αλ. Υψηλά- ντης. Κατά των επαναστάσεων και ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄. -     Απαγχονισμός Γρηγορίου Ε΄ = η Ρωσία διακό- πτει διπλωματικές σχέσεις με Τουρκία.	Α. Αγγλία: ­ -     σύναψη δύο δανείων με βαρύτατους όρους (1824 και 1825)	Β. Ρωσία: ­ -     προτείνει ίδρυση 3 ηγεμονιών στην Ελλάδα (νησιά με το παλιό κοινοτικό σύστημα), φόρου υποτελείς στο σουλτάνο Þ Απόρριψη σχεδίου από τις άλλες δυνάμεις.	Ρωσία Αγγλία Γαλλία = υπογράφουν τη Σύμ- βαση του Λονδίνου (ή Ιουλιανή Σύμβαση) (όπως πρωτόκολλο. Πετρούπολης) Όρος: αποστολή ναυτικής δύναμης στα παράλια της Πελ/σου. ¨    Άρνηση Τουρκίας για αυτόνομο κράτος Þ ¨    ναυμαχία του Ναυαρίνου (υπήρξε η αφετηρία διπλωματικών και πολιτικών εξελίξεων)
1822 -	1825 +		1828
-     Βερόνα Ιταλίας. Ιερά Συμμαχία = δεν έγινε δε- κτή η Ελληνική αντιπροσωπεία που είχε σκοπό να παρουσιάσει την ελληνική επανάσταση με εθνικό χαρακτήρα. -     Αύγουστος: Γ. Κάνιγκ υπουργός εξωτερικών Αγγλίας: ¨   φιλελεύθερος αναγνωρίζει το ελληνικό έθνος ως εμπόλεμο	Αγγλία ­ -     η Ελληνική κυβέρνηση ζητά την αγγλική προ- στασία «ψήφισμα υποτέλειας» -     Ο Κάνιγκ ανακοινώνει στο Μωχάμετ Αλυ ότι δε θα επιτρέψει αποστολή ενισχύσεων στον Ι- μπραήμ.	Ρωσία ­ -     άνοδος στο θρόνο Νικολάου Α΄: ήθελε να ανα- λάβει πρωτοβουλία για εξεύρεση λύσης του Ελληνικού θέματος	¨  Πρωτόκολλο του Λονδίνου: Περιλαμβάνονται μόνο η Πελ/σος με τα γύρω νη- σιά και οι Κυκλάδες στο αυτόνομο ελληνικό κρά- τος.
1823 +	1826 + ­		1830
-     Αποφάσεις Αγγλίας: ­ α) οι Τούρκοι να σέβονται χριστιανούς υπηκό- ους τους β) ο άγγλος αρμοστής των Ιονίων να θεωρεί τους Έλληνες εμπόλεμους και να αναγνωρί- ζει το δικαίωμα αποκλεισμού των περιοχών για ανεφοδιασμό Τούρκ. Þ Αύξηση της αγγλικής επιρροής στην Ελλάδα.	-     Μετά την πτώση του Μεσολογγίου η Ελληνική κυβέρνηση ζητάει μεσίτευση της αγγλικής κυ- βέρνησης για κατάπαυση των εχθροπραξιών.	Ρωσία + Αγγλία: ® Πρωτόκολλο Πετρούπολης                                                                                                                          ¨    ίδρυση αυτόνομου κράτους με το όνομα «Ελ- λάς» με καταβολή φόρου υποτέλειας στο σουλ- τάνο. Γ. Γαλλία αποδέχεται το πρωτόκολλο.	Με ενέργειες του Ι. Καποδίστρια Þ ανεξάρτητο Ελλ. Κράτος ¨   Πρωτόκολλο του Λονδίνου 1830: Πελ/σος, Κυκλάδες, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια.
			1831
			Με προσπάθειες του Ι. Καποδίστρια: βόρειο σύνο- ρο: η γραμμή του Παγασητικού – Αμβρακικού. Αυ- τό ισχύει από το 1832 με βασιλιά τον Όθωνα.

(Σχεδ. 7)